दूषित पाण्याचा विळखा – आरोग्य धोक्यात!
जल जीवन मिशन केवळ कागदापुरतंच?
दरारा 24 तास न्यूज नेटवर्क साठी विशेष सखोल वृत्तांकन
ग्रामीण भागातील नागरिकांना स्वच्छ पाणी हे मूलभूत हक्कापासून वंचित ठेवले जात असल्याची गंभीर बाब उजेडात येत आहे. विशेषतः पावसाळ्यात ही समस्या अधिकच गंभीर बनते.
महाराष्ट्रातील अनेक गावांमध्ये, विशेषतः चंद्रपूर, गडचिरोली, गोंदिया, भंडारा आणि वर्धा जिल्ह्यांतील ग्रामीण भागांमध्ये नागरिकांना अजूनही दूषित आणि गढूळ पाणीच पिण्यासाठी मिळते आहे. शासनाच्या ‘जल जीवन मिशन’ अंतर्गत प्रत्येक घरात नळाने शुद्ध पाणी पोहोचवण्याचा दावा करण्यात आला असला, तरी वास्तव याच्या पूर्णपणे उलट आहे.
पावसाळा सुरू झाला की संकट वाढतं
पावसाचे पाणी नाल्यांतून ओसंडून वाहते. अनेक ठिकाणी विहिरी व बोअरवेलमध्ये नाल्यांचे पाणी मिसळते. परिणामी, पिण्याच्या पाण्यामध्ये बॅक्टेरिया, केमिकल्स, शेवाळ, माती व प्लास्टिकच्या कणांचे प्रमाण वाढते. अशा पाण्यामुळे टायफॉईड, हिवताप, डायरिया, कॉलरा, कावीळ यांसारख्या साथीचे रोग थैमान घालतात.
जनतेचा आक्रोश – पण प्रशासन मौन
ग्रामस्थ अनेक वेळा ग्रामपंचायत, पंचायत समिती व जिल्हा परिषद दरबारी तक्रारी करतात, मात्र "पावसाळा संपल्यावर पाहतो" अशा असंवेदनशील उत्तरांनी त्यांची बोळवण केली जाते. काही ठिकाणी जलशुद्धीकरण यंत्रं आहेत, पण ती बंद पडलेली किंवा अकार्यक्षम स्थितीत आहेत.
जल जीवन मिशन - कागदोपत्री यशस्वी, प्रत्यक्षात अपयशी
जल जीवन मिशन अंतर्गत प्रत्येक घरात नळ कनेक्शन देण्याचे वचन दिले गेले होते. निधीही खर्च झाल्याचे कागदोपत्री दिसते. मात्र प्रत्यक्षात -
- अनेक ठिकाणी पाइपलाइनच पोहोचलेली नाही.
- पाइप फुटलेली किंवा गळती असलेली आहे.
- पाणी काही वेळच येते, तेही गढूळ व कुजलेले असते.
- पाण्याच्या साठवणूक टाक्यांची स्वच्छता नियमित केली जात नाही.
तज्ज्ञांचं मत : हे आरोग्याचं आणीबाणीचं संकट
डॉ. रवींद्र देशमुख (आरोग्य विश्लेषक) सांगतात, "गावात शुद्ध पाण्याचा अभाव ही केवळ सुविधा नसून आरोग्याचा मूलभूत प्रश्न आहे. जर हे वेळीच सोडवले नाही, तर येत्या काही महिन्यांत ग्रामीण आरोग्य यंत्रणेवर प्रचंड ताण येईल."
काही ठळक उदाहरणे :
- नांदगाव (मूल तालुका) – येथील विहिरीत साचलेले पावसाचे गढूळ पाणीच लोक पित आहेत.
- भिसी (ब्रह्मपुरी) – नळ येतो, पण त्यातून फक्त गंधयुक्त व पिवळसर पाणी मिळते.
- सिंदेवाही तालुक्यातील अनेक गावं – बोअरवेलवर अवलंबून, पण तेही निघाले कोरडे किंवा गढूळ.
जनतेच्या काही मागण्या :
- जलशुद्धीकरण यंत्रांची तात्काळ तपासणी व दुरुस्ती.
- पाणी साठवणूक टाक्यांची दर आठवड्याला स्वच्छता.
- जल जीवन मिशन अंतर्गत खर्चाच्या चौकशीसाठी स्वतंत्र समिती.
- गावपातळीवर पाणी तपासणी यंत्र उपलब्ध करून देणे.
- आरोग्य विभागाने नियमित पाण्याची गुणवत्ता तपासावी.
निष्कर्ष :
आजही ग्रामीण महाराष्ट्रात “पाणी हे जीवन” नसून “पाणी हे आजार” ठरत आहे. सरकारच्या जल जीवन मिशनचे फुगवलेले आकडे कागदावर आकर्षक दिसतात, पण प्रत्यक्षात शुद्ध पाण्यासाठी ग्रामस्थांना अजूनही आकाशाकडे पाहावे लागत आहे.
दरारा 24 तास न्यूज नेटवर्क यासंदर्भात पुढील आठवड्यात प्रशासनाच्या भूमिकेची चौकशी करणार असून, तक्रारदार ग्रामस्थांचे आवाज थेट शासन दरबारी पोहचवण्याचे काम सुरूच ठेवेल.
तुमचं गावही अशा समस्येने ग्रस्त असेल का?
आमच्याशी संपर्क साधा – तुमच्या आवाजाला आमच्या माध्यमातून बळ देऊ!
0 टिप्पण्या
Thanks for reading